
میگرن نوعی سردرد ضرباندار و معمولا” یکطرفه است که از ۴ ساعت تا ۷۲ ساعت می تواند طول بکشد.
علایم همراه با آن میتواند شامل حالت تهوع، استفراغ، نورگریزی (افزایش حساسیت به نور)، صدا ترسی (افزایش حساسیت به صدا) باشد و درد بهطور کلی با افزایش فعالیت بدنی بدتر و با استراحت بهتر میشود.
بیش از یک سوم افراد مبتلا به سردردهای میگرنی نشانههای پیش درامدی را دریافت میکنند:.
نوعی اختلالات گذرای دیداری، حسی، زبانی یا حرکتی که نشان میدهند سردرد به زودی شروع خواهد شد.
این باور وجود دارد که دلایل بروز میگرن ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی است.
حدود دو سوم افراد مبتلا سردردها را از خانواده به ارث میبرند. نوسان سطح هورمون میتواند نقش داشته باشد.
میگرن در زمان بلوغ، در پسرها کمی بیشتر از دخترهاست، اما در میان زنان حدود دو تا سه برابر بیشتر از مردان است.
سردردهای میگرنی معمولاً در دوره بارداری کاهش مییابند.
سازوکار دقیق میگرن ناشناخته است. البته این باور وجود دارد که میگرن به دلیل نوعی اختلال در رگهای خونی و عصبی باشد.
نظریه اولیه مربوط به افزایش قابلیت تحرک قشر مخ و کنترل ناهنجار یاختههای عصبی درد در عصب سه قلوی ساقه مغز میباشد.
اولین توصیه مدیریتی برای این نوع از سردردها استفاده ازمسکنهایی مانند ایبوپروفن و استامینوفناست، و برای تهوع و پیشگیری از حمله استفاده از آنتی امتیک توصیه میشود.
داروهای تخصصیتر میگرن شامل تریپتانها یا ارگوتامینها هستند که آنها را میتوان برای کسانی توصیه کرد که مسکنهای ساده بر آنها تأثیر ندارند.
در سراسر جهان بیش از ۱۰٪ از مردم در برخی از برهههای زندگی دچار میگرن شدهاند.
نشانهها و علایم
میگرن نوعاً با سردردهای شدید خود محدود، و پی در پی ظاهر میشود که با علایم خودکارهمراه است.
حدود ۱۵–۳۰٪ افراد مبتلا به میگرن تجربه درک اورا را دارند
و کسانی که این علایم پیش درآمدی میگرن را دریافت میکنند نسبت به کسانی که فاقد این علایم هستند بیشتر مبتلا به میگرن میشوند.
شدت درد، طول مدت سردرد و تناوب حملهها در افراد مختلف متفاوت است.
میگرنی که بیش از ۷۲ ساعت طول بکشد را در اصطلاح وضعیت میگرنی مینامند.
برای میگرن چهار مرحله را میتوان در نظر گرفت، البته افراد مبتلا به میگرن الزاماً همه این مراحل را تجربه نمیکنند
۱٫ پیش نشانه، که چند روز یا چند ساعت قبل از سردرد بروز میکند
۲٫ اورا، که بلافاصله قبل از بروز سردرد ظاهر میشوند
۳٫ مرحله درد، که به آن مرحله سردرد نیز گفته میشود
۴٫ پس اثر، عوارض پس از پایان حمله میگرنی
عامل بیماری
مهمترین عامل بیماری میگرن ناشناخته است با این حال اعتقاد بر این است که عوامل محیطی و ژنتیکی در بیماری میگرن نقش داشته باشند.
در دو سوم موارد این بیماری در خانوادهها وجود دارد و به ندرت به خاطر نقص تک ژن اتفاق میافتند.
برخی از بیماریهای روانی همچون بسیاری از رویدادهای زیستی یا محرکها با این بیماری در ارتباط هستند .
که از این دسته میتوان به افسردگی، اضطراب، و اختلال دو قطبی اشاره کرد.
عامل ژنتیکی
مطالعه دوقلوها نشان میدهد که تأثیر ژنتیکی ۳۴ تا ۵۱٪ در احتمال ابتلا به میگرن مؤثر میباشد.
این رابطه ژنتیکی در میگرنهایی که دارای اورا هستند نسبت به میگرنهایی که اورا ندارند قویتر میباشد .
برخی از گونههای ویژه ژنها خطر ابتلا به این بیماری را به میزان کم تا متوسط افزایش میدهند.اختلالات تک ژن که باعث به وجود آمدن میگرن میشوند اندک هستند.
یکی از این گونهها به عنوان میگرن نیم فلج خانوادگی شناخته شده است، که نوعی میگرن با اورا میباشد، و از طریق کرموزوم غیر جنسی غالب به ارث میرسد.
این اختلالات با انواع کدگذاری ژنی برای پروتئینهایی که کار انتقال یون را بر عهده دارند، در ارتباط میباشند.
اختلال ژنتیکی دیگری که در بوجود آمدن میگرن دخیل است سندرم کاداسیل یا کرموزوم غیر جنسی غالب سرخرگی مغزی با آنفارکتوس و لولکو انسفالوپاتی میباشد.
تشخیص بیماری
تشخیص بیماری میگرن از روی علائم و نشانههای آن امکانپذیر است.
آزمایشهای تصویر برداری گاهی اوقات برای دخیل ندانستن دلایل دیگر سردردها انجام میگیرند.
محققان بر این باورند که بر روی بسیاری از افرادی که از این بیماری رنج میبرند آزمایش تشخیص بیماری صورت نگرفتهاست. طبق اعلام جامعه بینالمللی سردرد تشخیص بیماری میگرن بدون اورا، میتواند از طریق «معیارهای ۱، ۲، ۳، ۴، ۵،» پایین انجام گیرد:
— اگر بیمار دچار پنج حمله سردرد یا بیشتر شود – برای تشخیص میگرن «با» اورا، دو حمله کافی است.
— اگر مدت حمله سردرد بین ۴ ساعت تا سه روز به طول بینجامد.
— اگر دو معیار پایین یا بیشتر در بیمار ظاهر شوند:
• سردرد یک طرفه (که نصف سر را تحت تأثیر خود قرار میدهد)؛
• نبضیدن سر؛
• «درد متوسط و شدید»؛
• «تشدید سردرد یا سردردی که مانع انجام فعالیتهای بدنی روزانه شود»
• اگر یکی از موارد پایین یا هر دوی آنها در بیمار ظاهر شوند:
• احساس تهوع ویا استفراغ؛
• حساسیت به نور (نور هراسی) و صدا (صدا هراسی
اگر فردی دو مورد از موارد روبرو مانند: نور هراسی، احساس تهوع، یا ناتوانی در انجام کار یا مطالعه برای مدت یک روز در وی ظاهر شود، آنگاه لزوم انجام آزمایش تشخیص بیماری بیشتر میشود.
در افرادی که چهار مورد از پنج مورد ذکر شده را دارند: مانند سردرد نبضشی، ادامه سردرد برای ۴ تا ۷۲ ساعت، درد در یک طرف سر، احساس تهوع، یا علائمی که زندگی فرد را مختل میکنند، احتمال میگرن تشخیص داده شدن ناراحتی ۹۲٪ میباشد.
افرادی که کمتر از سه مورد از موارد بالا در آنها ظاهر میشود احتمال تشخیص این ناراحتی به عنوان میگرن ۱۷٪ است.
پیشگیری
درمانهای پیشگیرانه میگرن عبارتند از:
مصرف دارو و مکملهای غذایی، اصلاح سبک زندگی و جراحی.
برای افرادی که سردرد آنها بیش از دو روز در هفته بروز میکند، توانایی تحمل داروهای ویژه درمان حملات حاد را ندارند یا افراد مبتلا به حملات شدید که کنترل آنها مشکل است، پیشگیری توصیه میشود.
هدف، کاستن بسامد، درد ویا مدت بروز میگرن و افزایش کارایی روشهای درمان است.
دلیل دیگر برای پیشگیری، پرهیز از سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد دارو است. این یک مشکل متداول است و ممکن است به بروز سردردهای مزمن روزانه شود.
دارو
داروهای پیشگیری از میگرن در صورتی مؤثر تلقی میشوند که بسامد یا شدت حملات میگرنی را به میزان حداقل ۵۰٪ کاهش دهند.
دستورالعملها نسبتاً در رتبهبندی توپیرامات، دیوالپروکس والپروات سدیم، پروپرانولول و متوپرولول سازگار هستند زیرا از بالاترین سطح شواهد برای استفاده از خط اولبرخوردارند.
توصیههای مربوط به کارایی گاباپنتین متغیر هستند.
تیمولول نیز برای پیشگیری از میگرن و برای کاهش بسامد و شدت حملات میگرنی مؤثر است، در حالی که فرواتریپتان برای پیشگیری از میگرن دوران قاعدگی مؤثر است.
آمی تریپتیلین و ونلافاکسین نیز احتمالا” موثر هستند.
تأثیر بوتوکس برای افراد مبتلا به میگرنهای مزمن و نه افراد دچار میگرنهای دورهای ثابت شدهاست.
البته برخی پزشکان تأثیر بوتوکس در درمان بیماری میگرن را موقتی میدانند.
اثر روش نوین درمان سردردهای میگرنی مزمن به کمک تزریق بوتاکس موقتی است و بیش از چهارماه دوام ندارد.
برای اولین بار در جهان داروی میگرن کات به عنوان داروی درمانکننده میگرن توسط شرکت داروسازی میم دارو در ایران و با دانش فنی کاملاً ایرانی تولید و به بازار عرضه شد.
این دارو که منشا گیاهی داشته به صورت افشانه بینی به بازار عرضه شده و علاوه بر توان درمانی خود میتواند اثر تسکین در حین حمله میگرنی داشته باشد.
داروی میگرنکات در مرحلهٔ کارآزمایی بالینی بر بیش از ۳۰۰ بیمار مورد مطالعه قرار گرفته است.
این دارو در حدود ۹۶% از بیماران میگرنی استفادهکننده تغییرات قابل توجهی در روند درمان داشته که در حدود ۸۱% از بیماران میگرنی استفادهکننده از میگرنکات، سردردهای میگرنی به صورت قطعی درمان شدهاست.
تأثیر ورزش بر میگرن
با تغییر در سبک زندگی میتوان، تعداد دفعات حملات میگرنی و شدت آنها را کم کرد.
این تغییرات شامل، ورزش منظم، کاهش وزن، رژیم غذایی سالم، اجتناب از محرکهای سردرد میگرنی همچون بوها و غذاهای خاص که در شما ایجاد میگرن میکند، میباشند.
بعضی از مبتلایان به میگرن، از فعالیت بدنی و ورزش به عنوان عامل آغازگر میگرنشان یاد می کنند.
اما با توجه به تحقیقات صورت گرفته و نتایج به دست آمده در این زمینه، ورزش منظم می تواند یک راه موثر برای کاهش فرکانس یا تعداد حملات باشد.
اگر شما جزء مبتلایان به میگرن هستید، احتمالا با انجام فعالیت شدید بدنی متوجه شدید که ورزش می تواند موجب تحریک حملهٔ میگرنی شود.
هنگامی که شما ورزش را به عنوان محرک میگرنتان بیابید، ممکن است از ورزش کردن اجتناب ورزیده باشید.
اگر به این دلیل ورزش نمی¬کنید، بدانید که خود را از مزایای آن محروم ساختهاید.
با استناد بر مقالات موجود در این زمینه، فعالیت بدنی متوسط می¬تواند تواتر و شدت حملات میگرنی را در بعضی بیماران بکاهد.
به عبارت دیگر، اگر ورزش را بهطور منظم و با شدت متوسط انجام دهید، به طرز چشمگیری از بروز سردردهای میگرنی خود جلوگیری کردهاید.
در مطالعهای که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفتهاست، بیمارانی که سطح β- اندورفین در سرم خونی آنها پایین باشد، آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی بالایی داشته باشند، درمانهایی که با استفاده از تمرینات ورزشی صورت می¬گیرد برایشان بسیار مفید خواهد بود.
بهطور کلی عملکرد ورزش بر میگرن در ارتباط با فاکتورهای نوروشیمیایی، حالتهای فیزیولوژیک و افزایش آمادگی جسمانی قلبی-عروقی و عروقی-مغزی است .