پارکینسون

بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون ، برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد و بنابراین نام این بیماری به او تعلق یافت.

این بیماری یک اختلال نورودژنراتیو است که شیوع آن بیشتر در سنین سالمندی است اما در جوانان هم دیده می‌شود.
شیوع آن در تمام مناطق دنیا یکسان است ، یعنی درصد شیوع بیماری با تغییر در منطقه خیلی فرق نمی‌کند.
بطور کلی این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح‌کننده ماده‌ای به نام دوپامین ( که یک ناقل عصبی است ) رخ می‌دهد.

افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در غده‌های قاعده‌ای مغز موجب علائم ترمور، سفتی عضلات و کندی حرکات می‌شود.

علائم پارکینسون

لرزش دست و یا پا در حالت استراحت، کندی حرکات، سختی و خشک شدن دست و پا و نداشتن تعادل ، قامت خمیده و یخ زدگی حین راه رفتن ، علامت های اصلی این بیماری هستند.

در مراحل اولیه بیماری، لرزش اندام خفیف و معمولاً در یک طرف بدن وجود دارد .
با پیشرفت بیماری فردی که دست لرزان خود را در جیب یا پشت خود پنهان می‌کند یا چیزی را برای کنترل لرزش خود ، مدام در دست می‌گیرد، دیگر قادر به پنهان کردن لرزش‌های شدید اندام نیست به ویژه به هنگامی که می‌خواهد تمرکز بیشتری در انجام کارها داشته باشد.

شش علامت شایع بیماری عبارتند از :
۱. لرزش دست و پا در حالت استراحت (Resting Tremor)
۲. سفتی و خشکی اندامها (Rigidity)
۳.کندی حرکات ( برادی کینزی)
۴. عدم تعادل در راه رفتن.
۵. قامت خمیده( Flexed posture)
۶. یخ زدگی (Freezing)

در صورتیکه دو یا بیشتر از این علایم در بیمار دیده شود، مخصوصاً وقتی که در یک سمت بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود، تشخیص پارکینسون داده می‌شود مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را نمایان کند.
بیمار ممکن است در اوایل، بیماری را با لرزش دست و پا یا با ضعیف شدن حرکت احساس کند و دریابد که انجام هر کاری بیشتر از حد معمول طول می‌کشد یا اینکه سختی و خشک شدن حرکت دست و ضعف تعادل را تجربه می‌کند.
اولین نشانه‌های پارکینسون مجموعه‌ای متفاوت از لرزش ، برادی کینزی ، سفت شدن عضلات و تعادل ضعیف هستند. معمولاً علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن پدیدار می‌شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر هم راه پیدا می‌کنند.
یخ زدگی یا Freezing پدیده ای است که بیمار هنگام راه رفتن ، بطور ناگهانی دچارحالتی شبیه به یخ زدگی شده و دیگر قادر به ادامه حرکت نمی باشد.
تغییراتی در حالت صورت و چهره روی می‌دهد، از جمله ثابت شدن (fixation) حالت صورت (که احساسات کمی بر چهره نمایان می‌شود) یا حالت خیرگی چشم (به دلیل کاهش پلک زدن).
اختلال تکلم نیز از علائم این بیماری است که بشکل افزایش سرعت گفتار ، کاهش بلندی صدا و یکنواختی تون صدا تظاهر میکند.

راه رفتن در این بیماران دچار اشکال میشود و از آنجائیکه حرکات دستها در حین را رفتن کاهش میابد و همچنین بعلت خشکی اندامها ، عدم تعادل در راه رفتن ایجاد شده و مرکز ثقل آنها از خودشان جلوتر است که گاهی راه رفتن حالتی شبیه به دویدن به خود می‌گیرد بطوریکه هیچگونه کنترلی بر روی آن ندارند و گاهی باعث زمین خوردن آنها میشود.
در بعضی موارد ، این بیماری با اختلال حافظه نیز همراه میگردد و بروز آلزایمر در این افراد بیشتر است .
گاهی توهم بخصوص توهم بینائی در این بیماران دیده میشود که میتواند عارضه درمان با داروهایی مانند لوودوپا نیز باشد علاوه بر این‌ها، خشک شدن شانه یا لنگیدن پا در سمت درگیر ، از عوارض دیگر این بیماری است.
افراد مسن ممکن است نمایان شدن یک به یک این نشانه‌های پارکینسون را به تغییرات افزایش سن ربط بدهند، ترمور را به عنوان «لرزش سالمندی» بدانند، کندی حرکات را به «آرام شدن عادی» و سفت شدن عضلات را به «آرتروز» ربط بدهند. حالت قوز (stooped) این بیماری را هم خیلی از این افراد به افزایش سن یا پوکی استخوان (osteoporosis) ربط می‌دهند.
هم بیماران مسن و هم بیماران جوان ممکن است بعد از بیش از یک سال که با این عوارض روبرو بوده‌اند برای تشخیص به پزشک مراجعه کنند.

تشخیص

تشخیص بیماری، بالینی بوده و براساس شرح حال و معاینه مشخص میگردد و آزمایشات و تصویربرداری از مغز تنها جهت کنار گذاشتن سایر تشخیص های افتراقی این بیماری انجام میگردد.
اخیرا” محققان آزمایشی ابداع کرده‌اند که در آن یک مولکول مرتبط با بیماری پارکینسون در نمونه مایع مغزی – نخاعی بیمار تشخیص داده می‌شود؛ این یافته می‌تواند راه را برای تشخیص زودهنگام این بیماری و تقویت چشم‌انداز درمان آن هموار کند. .

درمان

این بیماری درمان قطعی ندارد اما داروهایی مثل  لوودوپا (levodopa) ، پرامی کپسول، آمانتادین، بی‌پریدن  و سلژیلین در درمان آن تجویز می‌شود.
گاه از جراحی نیز استفاده می‌شود.
البته نقش کاردرمانی و فیزیوتراپی در این زمینه بسیار زیاد است زیرا مانع پیشرفت بیماری و کاهش محدودیت عملکرد می‌شود.
تحقیقات جدید نشان میدهد ، خوردن مواد غذایی حاوی نیکوتین مانند فلفل و گوجه فرنگی باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون می‌شود

توانبخشی در پارکینسون

۱. فیزیوتراپی

فیزیوتراپی دارای منافع ویژه ای برای بعضی از مشکلات این بیماران می باشد. همچنین می تواند در تقویت روحیه بیمار و در قانع کردن اینکه یک کار فعالانجام می دهد و در درمان خودش نقش مهمی بازی می کند، اثرات مفیدی داشته باشد.

۲. تمرینات ورزشی

انجام فعالیتها و حرکات ورزشی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا مفصل ها و عضلات حرکت نموده، سفتی بیمار کم شده و وضعیت بدنی او بهتر می شود.
راه رفتن یکی از مهمترین و با ارزش ترین تمرینات ورزشی می باشد. در هنگام راه رفتن باید سعی نمود که پشت را صاف نگه داشت،
شانه ها به عقب بروند و سر راست نگه داشته شود. واضح است که باید بیمار از راه رفتن روی زمین ناهموار، برفی و خیس اجتناب نماید.

۳. کاردرمانی

الف) آموزش به بیمار
۱- کمک به بیمار جهت استفاده از حس شنوایی جهت سازماندهی فعالیتهایی که نیازمند حرکت می‌باشند:
بدین صورت که در هنگام انجام فعالیتهای حرکتی سعی میشود با او حرف زده شود یا از او خواسته میشود در حالیکه مشغول انجام کار است به موضوعی دیگر فکر کند.
۲- آموزش به بیمار جهت استفاده از تحریکات بینایی: بدین صورت که از بیمار می خواهیم برای انجام صحیح و یا اصلاح حرکات از آینه استفاده کند. فرد با تماشا کردن حرکات خود در آینه به منظور افزایش دقت عملکرد، حرکات خود را زیر نظر می‌گیرد.

ب) نگهداری یا افزایش دامنه حرکتی
جهت جلوگیری از بدشکلی مفاصل، بهبود راستای قامت و ترکیب بدنی، تشویق به حفظ راستای بدن در وضعیت صاف تمرینات زیر انجام میشود :

۱- افزایش قدرت گروههای عضلانی صاف‌کننده مفاصل مورد نظر( این بیماران تمایل زیادی به خم کردن مفاصل دارند و معمولاً خمیده می‌باشند)
۲- افزایش عملکرد حرکتی
۳- جلوگیری از ضعف عضلانی ناشی از عدم استفاده از اندام‌ها
۴- تغییر و جابجا کردن وزن بر روی اندام‌ها
۵- هماهنگی حرکات ظریف
۶- هماهنگی حرکات درشت خصوصاً مرتبط با تنه: حرکات از حالت نشسته به ایستاده، غلت زدن، حرکات چرخشی و قدم زدن
۷-فعالیتهایی که نیازمند حفظ تعادل می‌باشند.

۴. گفتار درمانی

بسیاری از بیماران از اینکه نحوه صحبت کردنشان فرق کرده است ناامید و خجالت زده می شوند. به تدریج متوجه می شوید که صحبت های بیمار آرام و آهسته شده و قادر به بلند
صحبت کردن نمی باشد و شما مدام باید از او بخواهید که حرفش راتکرار کند یا بلندتر صحبت کند.
جلمات وی ممکن است بصورت بریده بریده و با شک گفته شوند و هیچ گونه تغییری در زیر و بمی شدت صداها ایجاد نشود.

یک متخصص گفتاردرمانی می تواند با انجام آموزشهایی در صحبت کردن تا حد زیادی به بیمار کمک کند تا ارتباط کلامی آسانتر برقرار کند.

مشاهیر مبتلا به پارکینسون

۱.مایکل جی. فاکس

مایکا جی فاکس، بازیگری کانادایی متولد ۱۹۶۱ است. او بیشتر به دلیل حضور در فیلم بازگشت به آینده به شهرت رسیده است.
مایکل علاوه بر بازیگری، تهیه کننده تلویزیون و فیلم و نویسنده نیز است. او برنده سه دوره متوالی جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر کمدی در سریال شهر چرخان شده است.
بیماری پارکینسون وی در سال ۱۹۹۱، وقتی ۳۰ ساله بود، تشخیص داده شد.
او تا مدت ها این بیماری را از دیگران پنهان می‌‌کرد و سرانجام ۷ سال بعد با تاسیس بنیاد تحقیق مایکل جیو فاکس که در زمینه پارکینسون فعال است، بیماری خود را علنی نمود.
او تمام هزینه های این بنیاد را تامین می‌‌کند تا محققان راهی برای پیشگیری، درمان و معالجه بیابند.

۲. محمدعلی کلی

محمدعلی کلی متولد ۱۹۴۲، بوکسور حرفه ای سنگین وزن آمریکایی بود که شهرت جهانی داشت.
او پیش از بازنشستگی در ورزش به سال ۱۹۸۱، گرفتار لرزش دست و اشکال در حرکت شده بود و پزشکان بیماری پارکینسون او را سه سال بعد (۱۹۸۴)، تشخیص دادند.
او با کمک دو تا از دوستانش، مرکز پارکینسون محمدعلی کلی را تاسیس کرد و به کمک افراد مبتلا به پارکینسون که دچار اختلالات حرکتی بودند، پرداخت.

۳. رابین ویلیامز

رابین ویلیامز، بازیگر و کمدین آمریکایی متولد ۱۹۵۱ بود. او در دوران بازیگری خود توانسته بود جوایز اسکار، گلدن گلوب و ساترن و گرمی را به دست آورد.
ویلیامز در سال ۱۹۹۷ میان فهرست “صد ستاره برتر تاریخ سینما” مجله امپایر، رتبه ۶۳ را به خود اختصاص داده بود. متاسفانه او به دلیل افسردگی شدید در سال ۲۰۱۴ در سن ۶۳ سالگی دست به خودکشی زد و بعد از آن بود که همسرش اعلام کرد که ویلیامز به پارکینسون مبتلا شده و در مراحل اولیه این بیماری قرار داشته است.
او با مرگ خود افراد بسیاری را متاثر کرد.

۴.‌ برایان گرانت

برایان گرانت، متولد ۱۹۷۲ و بسکتبالیست آمریکایی بازنشسته است.
او ۱۲ فصل در انجمن بسکتبال حرفه ای آمریکا و همچنین برای باشگاه های مختلف دیگر بازی کرد. او به داشتن روحیه مثبت تیمی و کار با کودکان محروم معروف است.
زمانی که برایان گرانت فقط ۳۶ سال داشت، پس از بازنشستگی از ورزش حرفه ای، بیماری پارکینسون او مشخص شد.
او بنیاد برایان گرانت را، که به مبتلایان به پارکینسون کمک کرده و به آنها آگاهی می‌‌دهد و ورزش را همانند دارو به زندگی شان وارد می‌‌کند، تاسیس کرد.

۵. لیندا ماریا رانستد

رانستد متولد ۱۹۴۶، خواننده آمریکایی است که تاکنون ۳۰ آلبوم استودیویی منتشر کرده و برنده جوایزی از جمله گرمی (۱۱ بار)، آکادمی موسیقی کانتری(۲ بار) و امی شده است.
همچنین نامزدی هایی نیز برای جایزه های گلدن گلوب و تونی کسب کرده است.
  لیندا دو بار در دهه ۱۹۸۰، دچار مشکل جسمی بسیار شدید شد و گفت که بعد از آن وضعیتش به طور کامل خوب نشد، اما با این حال تا زمانی که دیگر قادر به آواز خواندن نبود، به پزشک مراجعه نکرد.
سرانجام بعدها که اوضاع جسمی اش رو به وخامت گذاشت، با انجام آزمایش ها مشخص شد که به بیماری پارکینسون مبتلا شده است.

۶. جنت رینو

جنت رینو متولد ۱۹۳۸، اولین دادستان کل زن آمریکا، بین سال های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۱، بود.
بیماری پارکینسون او در سال ۱۹۹۵ (دو سال بعد از اینکه نامزد پستی در کابینه شده بود) تشخیص داده شد.

۷. باب هاسکینز

رابرت ویلیام”باب” هاسکینز جونیور متولد ۱۹۴۲، بازیگر بریتانیایی بود. او در سال ۱۹۸۲ به خاطر بازی در فیلم آخرین جمعه خوب طولانی برنده جایزه شد.
باب در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد به دلیل بیماری پارکینسون دیگر قادر به ادامه فعالیت نبوده و مجبور به بازنشستگی است.

۸. مایکل ریچارد کلیفورد

کلیفورد متولد ۱۹۵۲ و فضانورد اهل آمریکا است.
او کار خود در ناسا را در سال ۱۹۹۰ شروع کرد و تاکنون سه سفر فضایی داشته و در مجموع ۶۶۵ ساعت دور مدار زمین چرخیده است.
با وجود اینکه بیماری پارکینسون او در سال ۱۹۹۴ تشخیص داده شد، اما او به پرواز خود ادامه داد.

۹. بن پتریک

بن پتریک متولد ۱۹۷۷، بازیکن بیس بال که در ۲۴۰ بازی لیگ برتر بازی کرده است، زمانی که فقط ۲۲ سال داشت، معلوم شد که به بیماری پارکینسون مبتلاست.
او در سال ۲۰۰۴ از دنیای حرفه ای ورزش، بازنشسته شد.

۱۰. پاپ ژان پل دوم

پاپ ژان پل دوم، متولد ۱۹۲۰ در لهستان بود. او اولین و تنها پاپ غیرایتالیایی بود که در سال ۱۹۷۸ به رهبری کلیسای کاتولیک و حاکم واتیکان برگزیده شد.
ژان پل دوم، دویست و شصت و چهارمین پاپ بود و یکی از پرنفوذترین رهبران سده بیستم میلادی شناخته می‌‌شود.
در سال ۲۰۰۱، مشخص شد که ژان پل دوم به بیماری  پارکینسون  مبتلا است.