سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال یکی از مهمترین علل ایجاد ناراحتی در دست و بازو بوده و شایعترین علت گیر افتادگی عصب است که موجب بروز علائمی چون گزگز و سوزن و سوزن شدن دست میشود.
این سندرم بر اثر تحت فشار قرار گرفتن (گیرافتادگی) عصب مدین در مچ دست ایجاد میشود.
عوامل متعددی در ابتلا به این عارضه مؤثر هستند .
که از آن جمله می‌توان به آناتومی مچ دست، بیماری‌های زمینه ای و نحوه‌ی کار کردن شخص و استفاده از مچ دست اشاره کرد.
خوشبختانه اغلب بیماران مبتلا به این عارضه معمولاً با مراجعه زود هنگام تحت درمان مناسب قرار میگیرند.
و از علائم آزاردهنده‌ای مانند گزگز و سوزن‌سوزن شدن دست رها میشوند .
و می‌توانند مجدداً از دستشان به صورت طبیعی و بدون هیچ مشکلی استفاده کنند.
اگر علائم و نشانه‌های مشابه با علائم سندرم تونل کارپال را دارید، حتماً به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید،
خصوصاً اگر این علائم و نشانه‌ها موجب اختلال در خواب و روند عادی زندگی شما شده است.
در صورتی که این مشکل را درمان نکنید و آن را نادیده بگیرید، ممکن است عضلات و عصب‌ها‌ی دست شما دچار آسیب دائمی و برگشت ناپذیر شوند.
علل ایجاد سندرم
تونل کارپال گذرگاهی در مچ دست است که عصب مدین (عصب اصلی دست) ، و سایر بافت‌های نرم همچون رباط‌ها و رگ‌های خونی را محافظت می‌کند.
سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های احاطه کننده تاندون های فلکسور، متورم میشوند و فشاری بر روی عصب مدین وارد می‌کنند.
این فشار میتواند باعث ایجاد درد در مچ دست و دست شود.
سندرم تونل کارپال میتواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد.
برخی از افراد تونل کارپال کوچک تری دارند و این موضوع در کل خانواده دیده میشود.
سایر فاکتورهایی که باعث ایجاد این سندرم میشود عبارت است از:
# ضربه یا اسیب به مچ دست که باعث ایجاد تورم یا شکستگی شود.
# دیابت
# بیماری پیشرفته کلیه
# آکرومگالی
# کم کاری تیروئید
# آرتریت روماتوئید
# فعالیتهای مکرر مچ دست
# استفاده مکرر از ابزارهای مرتعش کننده دست مانند مته برقی.
# بارداری بعلت احتباس مایعات
# وجود کیست یا تومور در کانال
علائم و نشانه ها
علائم ایجاد شده عبارتند از درد ، گزگز ، بیحسی، ضعف و تحلیل عضلانی .
درد ، گزگز و بی حسی در انگشت شست، نشانه و میانی ایجاد میشود.
گاهی درد به سمت ساعد و بازو هم کشیده می شود
. این درد شب ها افزایش می یابد و‌گاهی باعث بیدار شدن بیمار از خواب میشود.
این علائم بدنبال فعالیتهایی که حرکات مچ دست در آن نقش دارد ایجاد شده یا تشدید میابد.
مانند کار با موس کامپیوتر ، شستن ظروف و لباسها و نگه داشتن گوشی تلفن.
گاهی تکان دادن دستها باعث بهبود موقتی علائم میشود.
در مراحل پیشرفته بیماری، ضعف عضلاتی که در دست توسط عصب مدین
عصب دهی میشوند بوجود می آید.
این موضوع منجر به عدم توانایی فرد برای گرفتن اشیاء بادست و یا افتادن اشیاء از دستشان میشود که علاوه بر ضعف عضلانی ، بی حسی نیز در این موضوع دخیل است.
تحلیل عضلانی درعضلاتی که در قاعده انگشت شصت قرار دارند ، دیده میشود و این حالت نشانده مرحله پیشرفته بیماریست.
تشخیص
برای تشخیص سندرم تونل کارپال در درجه اول باید بیمار شرح حالی از شکایات بیماری را بدهد .
بعد‌از مشکوک شدن به این اختلال ، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام داده و بعد از بررسی احساس و قدرت دست، میتواند ازمون‌های بیشتری برای تشخیص انجام دهد.
مهمترین این آزمون‌ها نوار عصب و عضله (EMG, NCS) است که میتواند اختلال را تشخیص داده و شدت آن را نیز مشخص نماید که این مسئله در برنامه ریزی درمانی بیماری نیز موثر است.
بعد از تشخیص این سندم باید بدنبال علت آن نیز بود و به همین دلیل پزشک ممکن است آزمایشاتی را درخواست نماید.
*️⃣ برای آگاهی از هرآنچه که باید در باره نوار عصب و عضله بدانید 👈 اینجا وارد شوید.
درمان
این سندرم بسته به شدت درگیری عصب شامل سه مرحلهٔ اولیه، متوسط و شدید می‌باشد.
الف) مرحله اولیه یا حاد سندرم:
۳ تا ۴ ماه اول که فرد در فاز حاد مراجعه می‌کند. این مرحله بهترین زمان برای درمان نگهدارنده و غیر جراحی است شامل:
۱. آتل بندی (Splinting) در وضعیت نوترال (بدون زاویه مچ)یا اکستانسیون جزئی
۲. اغلب داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مانند آسپرین،بروفن و…) برای کاهش آدم و التهاب اطراف عصب و درد تجویز میشود.
۳.اقدام تهاجمی تر، تزریق کورتیکواستروئید به درون تونل کارپ است. بعد از تزریق، ۳تا۴ هفته دست در آتل مچی به صورت تمام وقت و سپس به مدت ۳تا۸ هفته دیگر فقط به صورت شبانه می‌ماند.
۴. فیزیوتراپی شامل لیزر و تمرینات ورزشی و حرکت درمانی.
۵. ارزیابی وضعیتی مربوط به محیط کار و تغییراتی در محیط کار در صورت لزوم.
اقدامات درمانی فوق در بیش از نیمی از موارد میتواند باعث تخفیف علائم شود
ب) مرحله متوسط سندرم:
بیماران این گروه اغلب کرخی و پارستزی را گزارش می‌کنند و کاندید عمل جراحی دکامپرشن (برداشتن فشار عصب با برش تاندون فلکسور) هستند. در این مرحله هنوز آسیب عصب دائمی نشده‌است.
ج) مرحله پیشرفته و شدید سندرم:
این گروه اغلب علائم طولانی مدت دارند ، عضلات قاعده انگشت شصت (عضلات ناحیه تنار ) تحلیل رفته و به دلیل آسیب دائمی عصب حتی بعد از برداشتن فشار ممکن است برای همیشه آسیب حسی و ضعف و تحلیل عضلات ناحیه تنار باقی بماند.
جراحی
وقتی اقدامات غیر جراحی در کاهش علائم سودمند واقع نشدند (کمتر از نیمی از بیماران) جراحی برای برداشتن فشار از عصب تجویز میشود.
هدف جراحی ، افزایش ابعاد تونل کارپال به وسیلهٔ آزادسازی لیگامان عرضی مچ و فاسیای آن می‌باشد.
جراحی تا ۹۰٪ موفقیت‌آمیز است اما بهبود کامل چند ماه طول می‌کشد. امروزه جراحی به روش آندوسکوپیک نیز صورت می‌گیرد.
پیشگیری از سندرم تونل کارپال
راههای گوناگونی برای کاهش خطر ابتلا به این سندرم وجود دارد.
موارد زیر را همیشه به یاد داشته باشید:
۱.زمانی که در حال انجام فعالیتهایی هستید که بر روی مچ دست فشار می‌اورد، بهتر است کمی استراحت کنید.
۲.محیط کاری خود را به گونه ای تنظیم کنید که کمترین فشار بر روی مفاصل وارد شود.
افرادی که کارهای تایپی را انجام می‌دهند باید کیبورد خود را به گونه ای قرار دهند که مچ دست به هنگام کار با آن دچار فشار نشود.
۳.به حالت بدنی خود در هنگام کار کردن دقت کنید. از خم کردن گردن و عضلات شانه پرهیز کنید. این کار به تدریج اثر بسیار بدی بر روی مچ دست و دست خواهد داشت.
۴. مفاصل خود را ورزش دهید.
اینکار از ایجاد سندرم پیشگیری می‌کند.زمانی که در حال انجام فعالیتهایی همچون نویسندگی و تایپ کردن هستید، از نیروی مناسب استفاده کنید.
یعنی سعی کنید فشار زیادی بر روی دست یا مچ دست وارد نکنید.
۵. از ابزارهای ارگونومیک استفاده کنید که فشار کمتری به مفاصل وارد می کند.
ابزارهای ارگونومیک ابزارهایی هستند که طراحی آنها بگونه ایست که کار را برای کاربر راحتتر می‌کنند.