شاخه عصب‌شناسی نیز مانند سایر تخصص‌های پزشکی، دائماً در حال تلاش برای دستیابی به فن‌آوری جدیدی است تا از این طریق بتواند گزینه‌های درمانی پیشرفته‌تری را به دامنه گسترده‌تری از بیماران ارائه دهد. نورواینترونشن، که عبارت است از درمان اختلالات عصبی از داخل عروق خونی یا همان جراحی بسته مغز، زیرمجموعه جدیدی از تخصص عصب‌شناسی است. این درمان، برای بیمارانی که پیشتر به آن‌ها گفته شده بود گزینه درمانی دیگری برایشان وجود ندارد، راه حل تازه‌ای فراهم کرده است.
نورواینترونشن یا جراحی‌های بسته مغز یک تخصص پزشکی است که در آن از انواع مختلفی از اعمال جراحی کم تهاجمی که تحت هدایت تصویر انجام می‌گیرند، برای درمان اختلالات مغز، سر و گردن، و ستون فقرات استفاده می‌شود.
متخصصان فلوشیپ بیماری‌های مغز و عروق نخاعی و جراحی‌های بسته مغز و نخاع، بیماران تمامی سنین که از عارضه‌های دردناک عصبی و عروقی مغز و نخاع رنج می‌برند را به روش غیرتهاجمی جراحی بسته درمان می‌کنند.
متخصصان نورواینترونشن، بسته به تخصصشان، فلوشیپ خود را در زمینه‌های رادیولوژی و نورورادیولوژی، جراحی مغز و اعصاب یا عصب‌شناسی دریافت می‌کنند. به علاوه، در حال حاضر نیز تلاش می‌شود تا گواهینامه بُرد مجزایی برای تخصص پزشکی جدید جراحی نورواینترونشنال ایجاد گردد.
جراحی نورواینترونشنال (جراحی بسته مغز) چیست؟
جراحی نورواینترونشنال، امکان درمان کم تهاجمی آن دسته از بیماری‌های مغزی که درمان آن‌ها تا پیش از این نیازمند جراحی‌های عمده بوده، و در برخی موارد غیرممکن بود، را فراهم کرده است. متخصصان این نوع درمان‌ها، کاتترهای نازکی را به شریانی در کشاله ران وارد کرده و آن‌ها را از طریق همان شریان به محل آسیب‌‌دیدگی در مغز می‌رسانند، و با استفاده از ابزارهای پیچیده‌ای شریان‌های مغز را، جهت درمان عارضه‌های عصبی، عروقی، مسدود کرده یا باز می‌کنند.
متخصصان جراحی نورواینترونشنال، همچنین برای درمان کمردرد، سوزن‌هایی را تحت هدایت دقیق اشعه ایکس (فلوروسکوپی) به منبع درد بیمار رسانده و از این طریق بیماری را درمان می‌کنند.
در سال‌های اخیر، متخصصان جراحی نورواینترونشنال، پیشگامان ارزیابی تکنیک‌های کم تهاجمی برای درمان بیماران مبتلا به اختلالات مغزی، یا درد پا و کمر ناشی از تنگی کانال نخاعی، بوده‌اند.
چه عارضه‌هایی را می‌توان با نورواینترونشن درمان کرد؟
متخصصان جراحی نورواینترونشنال متخصصین جراحی مغز و نخاع قادرند انواع مختلفی از عارضه‌های مغز و نخاع که به درمان‌های کم تهاجمی تحت هدایت تصویر پاسخ می‌دهند را درمان کنند.
برخی از اختلالات ستون فقرات که به درمان‌های کم تهاجمی نورواینترونشنال (با استفاده از جراحی بسته) پاسخ می‌دهند عبارتند از:
درد پایین کمر
گردن درد ناشی از شکستگی‌های خرد و له شده
فتق دیسک
آرتروز مفاصل فاسِت
تنگی کانال نخاعی
تومورهای نخاعی
اختلالات عصبی، عروقی مغز که به درمان‌های نورواینترونشنال پاسخ می‌دهند عبارتند از:
آنوریسم مغزی
تومورهای عروقی مغزی
ناهنجاری‌های عروقی
سکته مغزی
آرتریواسکلروز (تصلب شرایین گردن و مغز)
جراحی‌های نورواینترونشنال
جراحی‌های نورواینترونشنال از طریق ایجاد سوراخ کوچکی در پوست انجام می‌شوند. از طریق این ورودی‌های کوچک، کاتتر، سوزن یا لوله‌های باریکی وارد یک شریان شده و به طرف مقصد مورد نظر خود در مغز، سر و گردن یا ستون فقرات هدایت می‌شوند. در این نوع جراحی‌ها از فن‌آوری‌های تصویربرداری پیچیده‌ای جهت هدایت دقیق ابزارها به ساختارهای بسیار حساس عصبی استفاده می‌شود. هنگامی که کاتتر یا لوله به نقطه مورد نظر رسید، از مبتکرانه‌ترین و پیشرفته‌ترین وسایل موجود در عرصه پزشکی برای تکمیل این درمان کم تهاجمی استفاده می‌شود.
تمامی جراحی‌هایی که در ادامه توضیح داده خواهند شد، نیازمند یک دستگاه آنژیوگرافی خاص هستند که دو زاویه دید را به طور همزمان برای دو متخصص فراهم می‌کند.
نصب استنت در عروق کاروتید
عروق کاروتید، رگ‌های خونی بزرگی هستند که در دو طرف گردن قرار داشته و خون را به مغز حمل می‌کنند. وجود یک لخته خونی یا آترواسکلروز (رسوب کلسترول) در یک شریان کاروتید می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش دهد یا به کلی قطع کند و باعث سکته مغزی شود.
در عمل آنژیوپلاستی یا نصب استنت در عروق کاروتید، بعد از محل تصلب در شریان کاروتید یک ابزار فیلتر کننده قرار داده می‌شود تا هرگونه رسوبی که احتمالاً در طول عمل شکسته می‌شود توسط آن گرفته شود. آزمایش‌های بالینی نشان داده که استفاده از چنین فیلتری مهمترین عامل در کاهش میزان سکته‌های مغزی ناشی از نصب استنت در عروق کاروتید است. سپس یک لوله مشبک در محل تنگی شریان قرار داده شده و باز می‌شود، تا شریان را به همراه خود باز کند.
کوییلینگ برای درمان آنوریسم
تشکیل یک آنوریسم با ایجاد یک نقطه ضعیف در دیواره یک شریان آغاز می‌شود. گاهی اوقات، فشارخون بالا باعث برآمده شدن رگ خونی ضعیف شده به طرف بیرون و ایجاد یک کیسه پر از خون (یک آنوریسم) می‌شود. اغلب، پاره شدن آنوریسم باعث یک سکته مغزی هموراژیک شدید، و حتی مرگبار، می‌شود. اگرچه برای برخی از بیماران، به دلیل محل آنوریسم، استفاده از روش سنتی جراحی باز مغز ضروری است، اما تحقیقات بالینی نشان داده که جراحی نورواینترونشنال کم تهاجمی‌ترِ «کوییلینگ» برای یک آنوریسم گزینه بی‌خطرتر و مؤثرتری است.
در عمل کوییلینگ یک کاتتر کوچک در شریان کشاله ران بیمار قرار داده شده و از طریق عروق خونی به مغز انتقال داده می‌شود. متخصص جراحی بسته، کاتتر را با کمک یک دستگاه فلورسکوپی هدایت می‌کند. سپس سیم پیچ‌های پلاتین در آنوریسم قرار داده می‌شوند. با این کار وضعیت آنوریسم ثبات یافته و از ورود بیشتر خون به این کیسه و در نتیجه پارگی احتمالی آن جلوگیری می‌شود.
متحرک‌سازی بدشکلی شریانی، وریدی (AVM)
بدشکلی شریانی، وریدی یک در هم پیچیدگی غیرطبیعی در عروق خونی مغز است. این ناهنجاری مادرزادی بوده و اگر اندازه آن افزایش بیابد، بیمار دچار یک سری سردردها، حمله‌ها یا علائم سکته مغزی می‌شود. اغلب بیماران هیچگونه علائمی ندارند و این ناهنجاری در طول آزمایش‌های انجام شده برای عارضه دیگری تشخیص داده می‌شود. در هر حال، توصیه می‌کنیم بدشکلی‌های شریانی، وریدی دارای علائم، و حتی بدون علائم، درمان شوند زیرا با بالا رفتن سن خطر عوارض ناشی از عدم درمان این عارضه نیز افزایش می‌یابد. در درمان نورواینترونشنالِ بدشکلی‌های شریانی، وریدی یا امبولیزاسیون، جریان خون ناحیه دچار بدشکلی شریانی، وریدی با وارد کردن یک ماده شبیه به چسب مایع به این ناحیه کاهش داده می‌شود. این ماده با استفاده از کاتتری که از طریق شریان کشاله ران به مغز می‌رسد، به محل بدشکلی برده می‌شود. این روش یک درمان قطعی نبوده، بلکه اغلب در کنار جراحی یا پرتو درمانی انجام می‌شود، زیرا این نوع درمان می‌تواند با مسدود کردن جریان خون به بدشکلی شریانیّ وریدی خطر خونریزی در طول درمان اصلی کاهش را کاهش دهد.
امبولکتومی و ترومبولیز درون شریانی
برای آن دسته از بیماران سکته مغزی ایسکمیک که نمی‌توانند فعال کننده بافتی پلاسمینوژن (tPA) را از طریق درون وریدی دریافت کنند یا عروق مسدود شده آن‌ها با فعال کننده بافتی پلاسمینوژن درون وریدی قابل باز شدن نیست، می‌توان از ترومبولیز درون شریانی یا درمان‌های مبتنی بر کاتتر استفاده کرد.
در ترومبولیز درون شریانی، فعال کننده بافتی پلاسمینوژن، که داروی حل کننده لخته خون است، به وسیله یک لوله یا کاتتر باریک که از شریان کشاله ران به مغز می‌رسد مستقیماً به لخته خون تزریق می‌شود.
گزینه دیگری که برای این کار وجود دارد، امبولکتومی میکانیکی نام داشته و در آن با استفاده از وسیله‌ای که از طریق یک شریان به محل آسیب در مغز فرستاده می‌شود، لخته خون تخلیه می‌گردد.
در میان نسل جدید ابزارهای حذف لخته‌های خون، ابزارهایی مانند Solitaire Flow Restoration Device و Trevo device دارای پتانسیل بالایی برای بازگشایی موفقیت‌آمیز عروق مغز بیماران سکته مغزی (خصوصاً گرفتگی‌های عروق بزرگ) هستند.